محمد اشرف غنی سال ۱۳۲۸ در ولایت لوگر در جنوب کابل متولد شد و از پشتون‌های قبیله احمدزی است که پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری، پسوند احمدزی را از نام خود حذف کرد، پدرش شاه‌پسند و بنابر برخی گزارش‌ها، در جوانی کارمند یک شرکت حمل‌ونقل در کابل و مادرش کوکبه نام داشت و به زبان فارسی هم صحبت می کنند.

لازم به ذکر است، وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در کابل گذراند و برای تحصیلات دانشگاهی به لبنان رفته و در دانشگاه آمریکایی بیروت و در رشته علوم سیاسی ادامه تحصیل داد و در همان‌جا با رولا، همسر آینده‌اش آشنا شد و با این دختر لبنانی مسیحی ازدواج کرد.

از وی دو فرزند با نام‌های مریم و طارق در آمریکا به دنیا آمده‌اند که هر دو شهروند آمریکا نیز محسوب می‌شوند.

اشرف غنی پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۹۸۳ برای تدریس در دانشگاه برکلی کالیفرنیا دعوت شد و از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۱ مدرس دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود و در این دوره معمولا به عنوان کارشناس در برنامه‌های بخش فارسی و پشتوی رادیو بی‌بی‌سی حضور پیدا می‌کرد.

وی از سال ۱۹۹۱ به عنوان مردم‌شناس راهنما در بانک جهانی مشغول به کار شد. کار او مشاوره در مورد ابعاد انسانی برنامه‌های اقتصادی بود و در برنامه‌های بانک جهانی در آسیای شرقی، جنوب آسیا، روسیه، چین و هند شرکت داشت.

گفتنی است، اشرف غنی پس از حادثه ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ کار در بانک جهانی را رها کرد و به همکاری با شبکه‌های خبری و روزنامه‌های مختلف پرداخت. او در سال ۲۰۰۲ به عنوان مشاور ویژه اخضر ابراهیمی نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان انتخاب شد، مهم‌ترین فعالیت او در این پست همکاری در طراحی، مذاکرات و اجرای موافقتنامه بن بود که یک نقشه راه را برای تعیین دولت جدید افغانستان پس از سقوط طالبان مشخص می‌کرد.
اشرف غنی از دسامبر ۲۰۰۱ به افغانستان بازگشت و در یکم فوریه ۲۰۰۲ به عنوان مشاور ارشد حامد کرزی رئیس‌جمهور افغانستان، وزیر مالیه افغانستان و رئیس اداره هماهنگ‌کننده کمک‌های بین‌المللی به افغانستان انتخاب شد. او از سال ۲۰۰۴ از حضور در دولت اجتناب کرد و به عنوان رئیس دانشگاه کابل انتخاب شد.

غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ شرکت کرد و با کسب ۳٪ آراء پس از حامد کرزی، عبدالله عبدالله و رمضان بشردوست در رتبه چهارم قرار گرفت.

اشرف غنی در دوره دوم ریاست جمهوری حامد کرزی در سال ۲۰۱۰ مسئول برنامه انتقال مسئولیت‌های امنیتی از نیروهای بیرونی به نیروهای داخلی (بومی) شد.

اشرف غنی در سال ۱۳۹۳ برای دومین بار در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرد و بر اساس نتایج شمارش ۱۰ درصد آراء؛ غنی با کسب ۳۷٫۶٪ آراء پس از عبدالله عبدالله در رتبه دوم قرار گرفت و با عبدالله در دور دوم این انتخابات به رقابت رفت. اشرف‌غنی در

دور دوم انتخابات در رقابت با عبدالله عبدالله توانست ۵۶٫۴۴٪ آراء مردم افغانستان را به خود اختصاص دهد، با این حال اعتراض عبدالله عبدالله به نتیجه انتخابات سبب شد تا با موافقت غنی، کُل آراء داده‌شده مورد بازشماری دوباره قرار گیرد.

با وجود اعتراض های شدید عبداالله عبدالله، جان کری به افغانستان آمد و در نهایت در ۳۰ شهریور ۱۳۹۳ با ایجاد حکومت وحدت ملی؛ اشرف غنی احمدزی به عنوان رئیس‌جمهور افغانستان و عبدالله عبدالله به عنوان رئیس اجراییه حکومت وحدت ملی تعیین گردیدند.

جان کری در کتابش نوشته است: برای امریکا هم عبدالله و هم اشرف غنی بهتر از کرزی بود، اما این کشور از هیچ یک از دو نامزد حمایت نمی‌کرد. جان کری در مورد اشرف غنی نوشته است: غنی یک پشتون ناسیونالیست طرفدار غرب بود که از زبانش اصطلاحات تکنوکراتیک می‌بارید. در حالی که بیشتر کارش را در بانک جهانی در امریکا کرده بود، غنی در پیوستن با سیاسیون محلی مشکل داشت. او مغز عالی داشت اما سیاست‌مدار کم تجربه‌یی بود. بعضی اوقات او در واکنش مایل به افراط می‌شد. او همچنان یک مرد شدیداً منحصر به خودش بود و به مدیریت کوچک تمایل داشت که همیشه به نفع‌اش تمام نمی شد.

اما این سیاست مدار در مورد عبدالله عبدالله این گونه نوشته است: عبدالله عبدالله شخص آرام و نرم زبان بود. او دیدگاه تکنوکراتیک غنی را نداشت، اما همیشه از اوضاع درک خوبی داشت. او در ساخت ائتلاف مهارت داشت و می‌دانست که چگونه در عقب صحنه کار کند. او یک سیاست‌مدار خوبی بود.

در طول سال‌های حکومت محمد اشرف غنی، تبعیض سیاسی، نژادی و مذهبی در افغانستان اوج گرفته است. در دوران حکومت او، از یک‌سو او و تیم همراهش به دنبال حذف سیاسی رقبای خود برآمدند و از سوی دیگر، داعش نیز با حضور و نفوذ در افغانستان، به دنبال حذف قومی ـ مذهبی مردم کشور باشد.

به لحاظ امنیتی نیز افغانستان در دوره حکومت محمد اشرف غنی تاکنون، شاهد ناامنی‌های گسترده‌تر و فزاینده‌تر نسبت به دوران حکومت حامد کرزی بود. در این دوره، ولایت قندز دوبار سقوط می‌کند و شهرهای دیگری چون ترینکوت، مرکز ولایت ارزگان، فراه و غزنی، در آستانه سقوط قرار می‌گیرند. در این دوره، مناطق زیر کنترول طالبان نسبت به دوره‌های حامد کرزی افزایش می‌یابد و تلفات نیروهای امنیتی و غیرنظامیان، به اوج خود می‌رسد.

دوره ریاست جمهوری محمد اشرف غنی، هرچند او دست به اصلاحات مالی زد و حکومت در گردآوری عواید ملی موفقیت بیشتری از خود نشان داد، اما فقر و بی‌کاری در افغانستان افزایش یافته است. هم‌چنین افغانستان شاهد رکود شدید سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی بوده است.

اشرف غنی در مدت ریاست جمهوری خود دستور آزادی نزدیک به ۹۰۰ زندانی طالبان را صادر کرد و در کنار اعلام آتش‌بس یک‌جانبه با این گروه که ۱۸ روز ادامه یافت، گفت دولتش حاضر است بدون هیچ قید و شرطی با طالبان وارد گفتگوی صلح شود. در سال گذشته طالبان سه روز آتش بس در روزهای عید را پذیرفتند ولی این آتش‌بس را دیگر تمدید نکردند.

گروه طالبان همچنین دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد و همچنین آماده مذاکره صلح با دولت نشدند.